Een Scheiding - tussen klassen, geloof en gender

Een bevriende cinematograaf die in Pakistan werkt, raadde me aan om de films van de Iranese regisseur Farhadi te zien. Hij vertelde me dat hij van de "storytelling" hield, maar voegde niet meer toe, want hij wou het me zelf laten ontdekken en eerst mijn mening horen. Ik heb de film zelf in stukjes gezien, maar dat zegt niets. Ik heb hem uitgekeken, en dat betekent dat deze film mij beweegt. Deze film vertelt -zonder documentaireachtig te worden- over de maatschappij in Iran. Het voelt realistisch, als het echte Iran aan, ook al ben ik daar nooit geweest. Bij sommige films weet je gewoon weg dat je een perspectief ziet dat een grote spiegel is. Het is maar een verhaal over Iran, niet de algemene waarheid, maar toch voel ik empathie met Iran, als je met een maatschappij empathie kan voelen. 

Het verhaal gaat over Nader en Simin, een koppel uit de stedelijke middenklasse, dat op het punt staat te scheiden. Simin wil immers het land verlaten, maar Nader wil -omwille van zijn trots?- zijn vader die Alzheimer heeft niet achterlaten. Simin trekt toch weg, ook al protesteert hun 11-jarige dochter Termeh, en daardoor moet Nader beroep doen op de hoogzwangere Razie, een zeer religieuze vrouw uit de arme buurt, om op zijn vader te letten wanneer hij gaat werken. Zij werkt achter de rug van haar man, en neemt haar dochter mee... 

Alle personages zijn universeel en tegelijk van Iran. Ik begreep hen, zelfs als ze (menselijke) fouten maakte, ook al ben ik zelf niet van Iran, of van een religieuze achtergrond. Toch zou het niet in België gefilmd kunnen worden... 
Het is een van die films die meer op een leerprogramma in middelbare scholen mag zijn, in plaats van lessen waaraan meeste studenten niets hebben, want het doet je niet anders, maar meer open, denken over de maatschappij in Iran, de moslim cultuur, de verschillen... of de scheiding tussen klassen, geloof en zelfs gender. 

Het script en de personages zijn zeer goed geschreven, ook al zou dit verhaal snel op papier gestaan hebben (maar het "zou een voortvloeiing zijn van de vorige film"). Het verwondert dan niet dat Farhadi, de regisseur (en schrijver), een oscar voor beste buitenlandse film (ja, toen Rundskop ook een oscarnominatie had voor dezelfde categorie), heeft weggekaapt. Het was de eerste film uit Iran die het felbegeerde beeldje in de filmwereld won. 

In het echte leven ziet de cast er anders uit dan in de film.

De cinematografie bestaat uit shots die rauw aanvoelen, totaal niet dromerig. Verwacht geen "aint't them bodies saints". Sommige shots zijn zelfs handheld. Ook was het volgens mij niet toevallig dat de regisseur en cinematograaf met verticale lijnen werkte, zoals bijvoorbeeld in het eindshot, om de scheiding te visualiseren. Ook sommige scènes bestaan uit dialoog of acties die soms in twee verschillende ruimtes plaatsvinden, maar toch zijn personages bewust van elkaar. Gescheiden, maar eigenlijk ook niet helemaal. Zelfs de belangrijkste vraag draait om een gesprek dat in de keuken zou gevoerd zijn, en of Nader, die zich in de andere ruimte bevond het gehoord heeft. Die scheiding in de titel gaat volgens mij niet alleen over de scheiding tussen vrouw en man, religies, klassen... maar ook de fysische scheiding... of hebben deze juist met elkaar te maken? 

inside outside

bron: instagram.com/wendiertje89

Enkele jaren geleden eindigden andere vrijwilligers en ik in een sloppenwijk op een strand in Ghana. Het was onze eerste dag in Afrika. We hadden een strand verwacht, maar tot onze ontzetting vonden we helemaal iets anders. Ik herinner me nog hoe ik besefte dat ik zo niet klaar was om armoede te zien. Ik was juist 20 jaar oud. Een man van deze wijk won ons vertrouwen en leidde ons rond. Zijn naam was Emmanuel. Meer tegen het einde van de heel interessante en vooral confronterende wandeling toonde hij zijn huis. Ik was zo verbaasd dat er niets te zien was. Alleen een bed. Het stond zelfs tegen de muur. Emmanuel vertelde ons dat zij niet zoals Westerse mensen hun huizen van binnen decoreren met alle spullen die ze kunnen komen, omdat ze binnen leven, geïsoleerd van elkaar, maar dat Afrikanen buiten leven, in een gemeenschap. De ijskast stond buiten, en werd door iedereen in die straat gedeeld. Daarin werden de cola's bewaard. 

Deze herinnering kwam onmiddellijk in mijn hoofd wanneer ik tijdens de Leadership Summer School in Bulgarije hoorde over UseTogether. Mensen posten op deze website welke spullen ze kunnen uitlenen, en kunnen ook spullen lenen bij andere mensen, of elkaar dingen aanleren, of gewoon spullen omruilen. In plaats van te consumeren en al die spullen bij te houden die toch alleen maar in de weg staan van je huis kan je iemand anders er blij mee maken. Het woord "Together" benadrukt nog eens het sociale aspect. Misschien moeten we eens naar onze zuiderburen kijken -of naar enkele verhalen in Afrika, want het zijn niet allemaal delende community-mensen-, en minder consumeren, en gewoon naar buiten gaan en leuke momenten en spullen met elkaar delen.    

(http://www.usetogether.com). 

Het is gloednieuw, en nog niet zo bekend in België en Nederland, maar ik geloof dat deze trend wel eens in de voetsporen van Couchsurfing kan volgen. Deze start-up is geboren in Roemenië, waar mensen ook niet zoveel geld hebben als bij ons. Toch kijk ik naar alle rommel in mijn huis, en vraag me af wat ik nodig heb. Mijn nicht wil een vintage/koffiebar/shop/fotografiezaak opstarten in Lier, en zelf ben ik van plan heel wat spullen weg te geven... omdat ik het niet nodig heb... maar haar wel dichter bij een droom brengt. 

In de wereld van consumptie telt geld, maar in de wereld van geluk telt een glimlach die je op het gezicht van anderen en jezelf tovert. 

Hoeveel spullen geef jij soms weg, ruil je om... zonder dat er consumptie (tijdens of later) aan te pas komt? Laat het me weten in een reactie!

Imbolc, of de geboorte van de feniks uit zijn as

Vandaag, op 1 februari, is het Imbolc, een van de acht sabbatten van het jaarwiel in de natuurreligies van onze streek. Op dit "vuurfeest" wordt het begin van de lente aangekondigd. Daarom wordt de vruchtbaarheid van de aarde hier fel gevierd. Het is vergelijkbaar met Maria Lichtmis op 2 februari, St. Brigid's day in Ierland, of St. Lucia's Day dat in december in Zweden gevierd wordt. 
Imbolc, dat trouwens "in de buik" betekent en verwijst naar lammetjes in de buik van de ooien, kondigt de lente aan. In sommige talen betekent het zelfs lente

shot van mijn diploma film: "Nature" (2013)

De feniks en het jaarwiel
Een van de meest bekende mythologische dieren -dankzij Harry Potter- is de feniks. Deze vogel wordt oud, brandt dan in een vuur -dat als zuiverend, en niet als vernietigend wordt gezien- tot as, om daarna te herrijzen als een feniks. Zo is ook de natuur. Elk jaar zijn we getuigen hoe de natuur herboren wordt uit de assen van de winter. Als een jaarwiel. We blijven echter niet op dezelfde plek, want een wiel rolt verder. Door de hernieuwing groeien en leven wij. 

Het is dan niet te verwonderen dat Brigid, de Keltische godin van de smeedkunst en het vuur, met de lente verbonden wordt.  Bij vuur denken we niet alleen aan het zuiverend aspect, maar ook aan de symbolisatie van de toenemende kracht van de zon. De dagen zullen alsmaar lichter worden. 

Wat is Imbolc?
Aangezien het de lente aankondigt, is vruchtbaarheid een belangrijk element in dit feest. Niet alleen voor de dieren en de planten, maar ook de mensen van vroeger, die veel meer dan wij op het ritme van de natuur leefden, voelden zich "openbloeien".  Vroeger, zowel in heidense als christelijke praktijken, maken jonge meisjes een graanpop. Jonge ongehuwde vrouwen komen samen, leggen deze pop in een "bruidsbed" en waken de hele nacht rond deze pop met strikjes en lintjes. Later bezoeken ongehuwde mannen hen en de korenpop om hun respect te betuigen. Het is ook stiekem een moment waar jongemannen in contact komen met potentiële echtgenotes. Vroeger bestond er immers geen fenomeen zoals internet-daten. 
In enkele tradities is dit de traditionele dag voor initiaties... het begin van een nieuw avontuur...
Vaak wordt deze dag als een "vrouwendag" gezien, omdat Brigid, de vruchtbaarheidsgodin, aan deze dag gelinkt wordt. 

Wie is Brigid?
Voor mij is het natuurgeest die 's mensen in de donkerste perioden -in nachten en winters- bezoekt en beetje licht, of levenskracht, in hun bestaan brengt. Zij is de voorbode van de lente. Op 1 februari laat zij merktekens in as van de haard van elke familie langs als teken dat zij is langs geweest. Sommigen maken ook een Brigid Kruid van gras. Het lijkt op een swastika, maar heeft helemaal niets te maken met de nazi's. Dit symbool komt voor in vele eeuwenoude culturen, zoals het hindoeïsme, boeddhisme, en Romeinse tijden. 
Het bestaat uit een vierkant in het midden en vier armen die naar elke hoek, of windrichting verwijzen. Ze werden aan deuren, ramen, en in stallen gehangen om Brigid aan te trekken, en zo de gebouwen tegen vuur en bliksem te beschermen. Ze bleven daar hangen tot de volgende Imbolc.

Doe jij vandaag iets speciaal? Ken je mensen die dit feest vieren, of Maria Lichtmis? 
Wat vind je van deze eeuwenoude gebruiken? Hoe vier jij de komst van de lente?