dinsdag 3 juni 2014

Pakistan en de Metafoor van de Olifant in de Duisternis

In een heel ver land brachten enkele wijze Hindu’s een olifant in een donker huis. Vele mensen gingen het bekijken, maar ze konden de olifant alleen in de donkere stal zien. Ze mochten de olifant aanraken. Daarom vormden ze een beeld van de olifant op een tast. De ene persoon voelde  alleen de slurf en zei dat een olifant op een waterpijp moest lijken. De andere raakte de oor en vergeleek het dier met een lappendeken. De andere raakte de poot en zei dat de andere personen mis waren. „Het lijkt op een pilaar”. De andere raakte de rug en zei dat de olifant zoals een troon is. Iedereen hoorde elkaar praten, maar toch bleven de meesten vasthangen aan hun eigen geloof. Sommigen verwerkten wat ze van anderen hoorden, maar niemand kon helemaal beschrijven wat een olifant is…


Sinds ik zeventien ben, is deze parabel van Rumi, de bekendste sufi in het Westen, een van mijn lievelingsverhalen, omdat het aantoont hoe ver de meeste mensen van waarheid zijn. Onze leerkracht had andere leerlingen en mij met dit verhaal laten kennismaken als inleiding tot een project over wereldgodsdiensten dat we moesten maken. De absolute waarheid is als de olifant. Elke godsdienst is de aanraking van de olifant in het donker. Sommige mensen zoeken heel hun leven naar het totaalbeeld van de olifant, naar de algemene waarheid, maar slechts weinigen begrijpen dat ze vooral met hun hart, en niet met hun ogen, moeten zoeken.  
Ook ik ben op zoek… Nog steeds. Zelfs als je openstaat voor een plaats, een persoon, een ervaring... zijn er nog zoveel andere verhalen die ontdekt kunnen worden... 

Pakistan in het Donker
Bijna twee jaar geleden maakte ik kennis met een jongeman uit Pakistan. We studeerden allemaal in een internationale filmschool in Praag, Tsjechië. Ik wist helemaal niets van Pakistan, behalve dat ze Osama Bin Laden in Abbotabad hebben gevonden en dat het door Taliban geteisterd worden. Geen enkele vezel in mijn lichaam dacht er aan om dit land te bezoeken, ook al hou ik van reizen en avontuur. Pakistan leek me een kil, gevaarlijk land waar elke vorm van liefde onderdrukt wordt door burka’s, gedwongen huwelijken en extreem-conservatieve zelfmoordaanslagen. 
Dat is toch het beeld wat de media mij gaf. 
Wij werden vrienden. We deelden niet alleen een passie voor film en reizen, maar voerden ook gesprekken over verschil tussen de „Orient en de Occident” en existentialisme, waarvan sommigen overvloeiden naar een discussie, anderen in stilte vervielen en enkelen een glimlach bij ons ontlokten. Dankzij hem ontkiemde het idee om Pakistan aan mijn lange lijst toe te voegen. Het leek helemaal niet zo gevaarlijk. Integendeel… Zijn verhalen deden aan mijn stage op het Zuid-Turkse platteland denken waar tandeloze oude vrouwtjes mij komkommers en tomaten gaven, herders mij en mijn vriendin op hun kar vol geiten een lift gaven of de vele boeren die haar en mij op een warme glimlach, een basisles Turks en thee trakteerden.
Een jaar nadat onze paden waren gescheiden, kwamen onze paden in de Pakistaanse stad Lahore terug samen. Mijn verblijf was veel te kort, maar ik zag de contouren van de olifant uit het verhaal van Rumi. Ik deed ook aan couchsurfing en zag het land niet alleen vanuit de ogen van mijn oude vriend. Deze vele ontmoetingen en ervaringen brachten wat meer licht zodat ik de onbekende schoonheid van dit land zag. Ik zag ongelooflijk mooie architectuur, beleefde geweldige avonturen met landverschuivingen, leerde meer over de schoonheid, de waarheid en de vrijgevigheid in de religies daar en ontmoette de meest gastvrije mensen. Ik ben verslaafd geworden aan chai. Bijna twee maanden later, in België, bestel ik nog steeds chai latte, als ik kan. 
Er zijn ook andere ervaringen, die een andere kant van Pakistan tonen. Een straat oversteken kan een nachtmerrie zijn, daarnaast moet je oppassen dat je niet van blasfemie beschuldigd zal worden en mijn planning werd vaak onderbroken door het gebrek aan elektriciteit. Dat laatste was misschien soms goed voor een meisje dat van een wereld komt waar je constant bereikbaar bent en overwelmd wordt met informatie. Hoe meer mensen ik echter sprak in Pakistan, en hoe meer ik observeerde, of meemaakte, hoe meer ik echter realiseerde dat het te moeilijk is om dit land samen te vatten. Ik weet alleen dat het meer is wat Malala, soldaten en journalisten ons vertellen. 


Een aantal foto's, zoals hierbovenstaande, zijn intussen op een website van de grootste Engelstalige krant van Pakistan gepubliceerd: http://www.dawn.com/news/1107919